KültAlt / Listeler
Bağımsız Filmler Listesi
Güncelleme 06/12/2020
İlişkili Listeler Kült Filmler Listesi, B Film Listesi
find English version of this article on filmmedium.com
Bağımsız filmler (indie movies) listesi yönetmen ve yapımcılarının dönemin otorite ve sektörel gereksinimlerini büyük ölçüde göz ardı ederek, yenilikçi yöntem ve yaklaşımlarla çektikleri ana akımdan ayrılan, bağımsız sinema filmlerinden oluşur.
Sayfa İçeriği
Bağımsız Film
Bağımsız filmler, yapımcılarının özgürlükçü görüşlerini ve/veya yenilikçi anlatım biçimlerini sergiledikleri ve bunu gerçekleştirebilmenin yolunu genellikle sistemin dışında bulabildikleri filmlerdir.Filmler, bağımsız olmalarının bir sonucu olarak finansmana, dağıtım kanallarına, profesyonel ekip ekipmanlara, genellikle ulaşamaz. Bu durum film yapımcılarını filmin yanında bahse konu kaynakları yaratma konusunda da yenilikçi çözümler üretmeye iter.
Filmlerin Kısa Tarihsel Gelişimi
Sinema sanat niteliği kazandığı erken dönemlerinden itibaren multidisipliner bir yapıya sahipti. Bu sebeple sinema tarihi boyunca profesyonel şekilde eser verme ve bu eseri sanatsever ile buluşturmanın maliyeti diğer sanat disiplinlerine göre daha yüksekti. Üretim ve dağıtım maliyetlerinin yüksek olması sebebiyle sektörleşme veya karteller, sinema için en başından itibaren kaçınılmazdı.
Bağımsız sinemanın oluşmasındaki temel motivasyon film yapımcılarının filmlerini kendi istedikleri içerik ve yöntemler ile çekme arzularından tetiklendi. Sektörü domine eden kartel ve otoriteler ellerinde bulundurdukları sermaye, ekip-ekipman, set imkanları ve itibar ile istedikleri filmlerin önünü açarken istemedikleri filmlere engel oldu. Bu durum bağımsız sinemacıları ana akımdan ayrı yeni bir sinemanın oluşumuna zorladı.
Bağımsız sinemanın ortaya çıkışının en belirgin ve iyi örneklerinden biri Amerikan bağımsız sinemasının ortaya çıkışıdır.
Hollywood: İlk Bağımsız Sinema
Amerikan sineması tek bir kişinin tekelinde kuruldu Thomas Edison. Edison her ne kadar bir bilim insanı ve mucit olarak tanımlansa da en az bunlar kadar bir ticaret insanıydı. İletişim cihazlarından kimyasallara, madencilikten sinemaya kadar birçok alanda buluş ve girişimleri ile ticari gelir elde ediyordu.
Kinetograph Edison tarafından patenti alınmış ilk “motion picture” kameraydı. Edison’ın firmasında kendisinden başka birçok mucit daha görev alıyordu. Kinetograph’un ardından Kinetoscope ve Vitascope gibi kamera tiplerinin de patenti yine Edison tarafından alındı.
Edison aynı zamanda film yapımcısıydı. Stüdyosu aralarında Sneeze (1894), The Kiss (1896), The Great Train Robbery (1903), Alice’s Adventures in Wonderland (1910), ve Frankenstein (1910) gibi klasiklerin bulunduğu yaklaşık 1200 tane filme imza attı.
“Edison Tekeli” (Edison Trust) olarak adlandırılan Motion Picture Patents Company (MPPC), sinema ile ilgili birçok lisansa ve yetkinliğe sahip bir kuruluştu. Bu kartel içerisinde Edison, Biograph, Vitagraph, Essanay, Selig, Lubin, Kalem, American Star, American Pathé, George Kleine, Eastman Kodak firmaları bulunuyordu. Bu firmalar yapımcı, dağıtımcı ve film üreticisiydi. Sinema ile ilgili demirbaş ve sarf tüm malzemelerden stüdyolara, lisanslara kadar neredeyse her şey Motion Picture Patents Company karteli altında toplanıyordu.
Edison Trust Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi’nin iki kararıyla sona erdi. 1912’de ham film üzerindeki patenti iptal edildi. 1915’te ise tüm MPPC patentleri iptal edildi. Bu kararlar bağımsız filmi yasallaştırmayı başarsa da, küçük yapımlar üzerindeki fiili yasak ve engellemeleri düzeltmek için çok etkili olmadı. Yasaların yürürlüğe girmesi sırasında Güney Kaliforniya’ya kaçan, Edison Tekeline dahil olmayan bazı küçük film yapımcıları, klasik Hollywood sinemasının stüdyo sisteminin temellerini attı. Bu yapımcılar bağımsız sinemacı olarak adlandırılan ilk topluluktu.
Stüdyo Sistemi
Yeni yapım ve dağıtım sistemlerinin geliştirilmesiyle Motion Picture Patents Company tekelinde bulununan sistem yeni kurulan firmaların inisiyatifine geçmeye başladı. 1930’lara gelindiğinde birçok firma Edison tekelinden kurtulup bağımsızlığını ilan etmişti. Büyük Beşli olarak adlandırılan 20th Century Fox, Metro-Goldwyn-Mayer, Paramount Pictures, RKO Pictures, Warner Bros., ile diğer firmalar Columbia Pictures, United Artists, Universal Studios., Grand National, Republic Pictures, Monogram Pictures, Producers Releasing Corporation bunlardan bazılarıydı.
Bağımsızlar ile başlayan Hollywood kısa zamanda tekelden oligopolistik bir yapıya dönüştü. Artık pazara bir yerine birden çok hükmeden vardı. Bu durum zaman içerisinde bir çok yeni bağımsız sinemacının münferit ve birlikte hareketleri ile değiştirilmeye çalışıldı.
Birlikte hareketin sonucu olarak iki büyük yapı ortaya çıktı. 1919 yılında Mary Pickford, Charles Chaplin, Douglas Fairbanks, ve D. W. Griffith gibi katılımcılar ile “United Artists” kuruldu.
1941 yılında United Artists içerisinde Mary Pickford, Charlie Chaplin, Walt Disney, Orson Welles, Samuel Goldwyn, David O. Selznick, Alexander Korda ve Walter Wanger gibi katılımcıları olan “Society of Independent Motion Picture Producers” inisiyatifi kuruldu.
Bu sinemacı grupları sadece bağımsız film çekmedi aynı zamanda bağımsız sinemanın yasal bir platformda varlığını sürdürebilmesi için önemli bir hukuk mücadelesi de verdi.
1948 yılında Society of Independent Motion Picture Producers’ın çalışmaları ile büyük stüdyoların oluşturdukları tekeller ve salon zincirlerine Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi tarafından alınan karar ile son verildi. Bu kararların sebep olduğu kapanışlar, dolaylı olarak Hollywood’un Altın Çağı olarak adlandırılan dönemi sonlandırdı. Society of Independent Motion Picture Producers tüm hedeflerine ulaştığı için kendini feshetti.
Bağımsız Sinemanın Oluşmasına Sebep Olan Engel ve Çözümler
Otorite
Bağımsız sinemasını çıkarabilmiş tüm ülkelerde Amerika’dakine benzer şekilde sinemayı domine eden otoriteden, iktidardan ve dolayısıyla ana akımdan uzaklaşma durumu vardır.
Tekelleşmenin olmadığını noktalarda yine Amerika’dakine benzer şekilde oligopolistik yapılar, bağımsız içerik ve yöntemlerin sinemada hayata geçirilmesini engeller. Sistem çekilecek her filmin bu yapılara ticari katkı sağlaması üzerine kurgulanır.
Özgürlükçü Düşünceler
2. Dünya savaşı sonrasında yaşanan özgürlükçü, demokratik, liberal hareketlerinin kabul görmesi ve yaygınlaşması sinemanın da benzer şekilde özgürleşmesini sağladı.
Auteur Sineması
Auteur sinemasının ortaya çıkışı ile birlikte yönetmenlerin kült filmler ortaya koyarak kişisel olarak kendilerine sadık izleyici kitleleri kazanabilmeleri ileride çekecekleri filmlerde çok daha fazla söz sahibi olmalarını sağladı. Bu durum bağımsız filmlerin sayısını önemli ölçüde arttırdı.
Bağımsız Film Festivalleri
Bağımsız filmlere veya ana akımda kabul görmeyecek konu başlıklarına özelleştirilmiş film festivallerinin ortaya çıkması ile birlikte bu konu başlıklarındaki filmlerin finansmanı, üretimi, dağıtımı ve izleyici kitlesi artış gösterdi. Filmlerin, konu aldıkları görüşün, yönetmen ve oyuncularının bilinirliği festivalin büyüklüğü ölçüsünde arttı. Aynı zamanda festivaller ve ödüller bağımsız filmlerin finansmanı için de kritik önem arz etmeye başladı.
- Sundance Film Festival
- Slamdance Film Festival
- South By Southwest (SXSW) film festival
- Raindance Film Festival
- Telluride Film Festival
- Palm Springs Film Festival
- The European Independent Film Festival
gibi bir çok bağımsız film festivali ortaya çıktı. Bir çelişki olarak bağımsız sinemayı destekleyen bu festivallerde başarılı olmaya çalışan yapımcılar ve yönetmenler zaman içerisinde filmlerini festival normlarına uygun halde şekillendirerek -festivalde başarılı olacak film çekmeye başlayarak- bağımsızlıkları üzerine şüphe uyandırmaya başladı.
Teknolojik Gelişmeler
Teknolojik gelişmeler sonucunda filmlerin çekiminde kullanılan ekipman ve sarf malzeme giderlerinin düşmesi, özel efektlerin daha çok kullanılmaya başlanması, dağıtım kanallarının maliyetlerinin düşmesi bağımsız sinema filmleri için çekim olanaklarını arttırdı.
Bağımsız filmlerde sıklıkla ana akım filmlerde yer verilemeyen konulara yer verilmesi, B ve Z filmlerin izleyiciler tarafından daha çok kabul görmeye başlaması da bağımsız sinemanın yaygınlaşması için oldukça kritikti. Kült veya yasaklı hale gelen bağımsız filmlerin yarattığı sansasyonlar bağımsız sinemanın etkinliğinin artmasına katkı sağladı.
Bağımsız Filmlerin Karakteristik Yapısı
Bağımsız filmler genellikle düşük bütçelidir. Çok fazla B ve Z film bağımsız film olarak çekilir.
Kariyerlerinin başındaki oyuncu, teknik ekip çalışanı, yönetmen, senarist ve yapımcılar bağımsız filmlerde sıklıkla görmek mümkündür.
Bölgesel veya dönemsel konulara ana akımdaki filmlere göre daha fazla yer verirler.
Bağımsız film yapımcıları filmlerinin fark edilmesi için şok etkisine sıklıkla başvurur. Bu sebeple anlatım dilleri çok sert olabilir veya istismar sinemasına dahil edilebilecek şekilde istismara yer verebilir. Buna karşın bazı bağımsız film yönetmenleri filmlerinin sanat filmi olarak nitelendirilip ön plana çıkması amacıyla oldukça minimalistik yapıda, ağır tempolu filmler ile şansını dener.
Bağımsız filmlerinde ana akım filmler gibi pazar, ticari, artistik, itibar kaygıları vardır. Bu sebeple her ne kadar ana akımdan kopmuş olsalar dahi yönetmenin kaygılarına bağlı olarak filmler genellikle spesifik film festivalleri, izleyici kitleleri, dağıtım kanalları tarafından kabul görecek şekilde çekilir.
Önemli Bağımsız Film Yönetmenleri ve Sinemacıları
- Wes Anderson
- Jim Jarmusch
- Quentin Tarantino
- Darren Aronofsky
- Spike Jonze
En İyi Bağımsız Filmler
- THX 1138 (1971) – George Lucas
- Pink Flamingos (1972) – John Waters
- Eraserhead (1977) – David Lynch
- Stranger Than Paradise (1984) – Jim Jarmusch
- Pulp Fiction (1994) – Quentin Tarantino
- Clerks (1994) – Kevin Smith
- Happiness (1998) – Todd Solondz
- Pi (1998) – Darren Aronofsky
- Being John Malkovich (1999) – Spike Jonze
- Dogville (2003) – Lars von Trier
Bağımsız Filmler Listesi
*Liste filmleri yapım yılları yeniden eskiye olacak şekilde sıralanmıştır.
- Tangerine (2015) – Sean Baker
- What We Do in the Shadows (2014) – Jemaine Clement, Taika Waititi
- Dogville (2003) – Lars von Trier
- The Room (2003) – Tommy Wiseau
- Donnie Darko (2001) – Richard Kelly
- Memento (2000) – Christopher Nolan
- Ghost Dog: The Way of the Samurai (1999) – Jim Jarmusch
- Being John Malkovich (1999) – Spike Jonze
- The Blair Witch Project (1999) – Daniel Myrick, Eduardo Sánchez
- Pi (1998) – Darren Aronofsky
- Happiness (1998) – Todd Solondz
- Gummo (1997) – Harmony Korine
- Clerks (1994) – Kevin Smith
- Natural Born Killers (1994) – Oliver Stone
- Pulp Fiction (1994) – Quentin Tarantino
- Do the Right Thing (1989) – Spike Lee
- The Thin Blue Line (1988) – Errol Morris
- Bad Taste (1987) – Peter Jackson
- Henry: Portrait of a Serial Killer (1986) – John McNaughton
- This Is Spinal Tap (1984) – Rob Reiner
- Stranger Than Paradise (1984) – Jim Jarmusch
- Eraserhead (1977) – David Lynch
- The Texas Chain Saw Massacre (1974) – Tobe Hooper
- Pink Flamingos (1972) – John Waters
- THX 1138 (1971) – George Lucas
Noel arifesinde fahişe Sin-Dee kendisini aldatan pezevengi Chester’ı sorguya çekmek için tüm Tinseltown’u ayağa kaldıracaktır.
Yeni Zelanda’da gizli bir cemiyet, “Kutsal Olmayanların Maskeli Balosu” düzenleyecektir. Bu balo öncesinde katılımcılardan Viago, Deacon ve Vladislav’a ulaşan bir belgesel ekibi vampirlerin modern yaşamın içerisindeki sıkıntılarını aktarır.
Bir çeteden kaçmakta olan Grace Margaret Mulligan Colorado’da bir kasabaya sığıır. Kasabalılar önce onu kabul etmeselerde işlerinde çalıştırmaya ve benimsemeye başlarlar. Margaret’ı arayan bir ekip kasaba’ya gelince halkın tavrı keskin şekilde değişecektir.
Johnny nişanlısı Lisa ile aynı evde yaşamaktadır. İş hayatı çalkantılı olsa da etrafında bir çok sevdiği insan ve dostu vardır. Ve hepsinden önemlisi biricik Lisa her zaman yanındadır. Lisa evliliklerine kısa bir süre kala Johnny’den sıkılır ve ilginç şekilde nişanlısını en yakın arkadaşı ile aldatmaya karar verir.
The Room teknik ve öykü açısından olmaması gereken her şeyin tek tek gerçekleştiği, izleyicisini sinir veya gülme krizi arasında oynak bir noktada konumlandıran absürt kült.
Donnie Darko; ailesi, okul arkadaşları, öğretmenleri ve diğer herkes ile anlaşmazlık içerisinde olan bir lise öğrencisidir. Onu tek anlayan kendisi ile çıkma teklifini kabul eden kız arkadaşı Gretchen’dir. Donnie’nin aynı zamanda kendisine ara sıra görünen ve dünyanın sonunun geldiğini sürekli olarak tekrarlayan Frank isimli dev bir tavşan arkadaşı da vardır.
Richard Kelly'nin ilk uzun metraj filmi olmasının yanında en iyi filmi. Bir gencin yaşayabileceği bir çok sıkıntıya toplum eleştirisi ile birlikte fantastik şekilde getirilmiş bir yorum.
Leonard eşinin öldürüldüğü saldırı sırasında başına aldığı darbe sebebiyle kısa zamanlı hafıza kaybı atakları yaşamaktadır. Leonard yarım hafızasıyla eşinin katillerini bulmak için çabalayacaktır.
Sinema tarihinin en karmaşık fakat buna rağmen en iyi yapılandırılmış kurgusuyla birlikte bir Christopher Nolan kült başyapıtı.
Siyahi bir Amerikan olan Ghost Dog mafyalara hizmet veren kiralık bir katildir. Kendisine rehber edindiği samuray öğretilerini içeren Hagakure kitabı Ghost Dog’a mafya ile ters düşmesine sebep olacak prensipler kazandırmıştır.
Çelişkilerin harmanlanıp anlatım yöntemine dönüştüğü, Tsunetomo Yamamoto’nun Hagakure'sinin öykünün ana yapısını oluşturduğu, Jim Jarmusch'un en iyi filmlerinden biri.
Ekonomik bir çıkmazın içerisinde olan kuklacı Craig yeni girdiği sevimsiz işinin ofis katında, film yıldızı olan John Malkovich’in kafasına açılan bir portal keşfeder. Bu keşif herkes için açık bir yıkıma dönüşecektir.
"Sıradan" insanların "özel" John Malkovich'in beynine açıldığını farkettikleri bir portalden geçerek yaşadıkları değişimin özgün öyküsü.
Üç film öğrencisi, yerel Blair Witch efsanesi hakkında bir belgesel çekmek için bir Maryland ormanına seyahat ettikten sonra kaybolur ve sadece çekimlerini geride bırakır.
Maximillian Cohen evrenin ve varoluşun sırrını matematik ile arayan bir yeni yetme bir dahidir. Evrenin sırrı için bulacağı çözüm büyük soruları cevaplandırabileceği gibi hayatı ve belki ekonomiyi manipüle edebilmek için de bir araç haline gelecektir.
Darren Aronofsky'nin ilk film ile sinemaya yapılabilecek en iyi girişlerden birini sergilediği, matematik, sistem ve hayat üzerine çok fazla şey içeren atmosfer filmi.
Allen ile etrafında toplanan arkadaş ve akraba çevresinin mutlu olma amacı içerisinde rahatsız ediciliğin sınırlarında giderek çıkmaza sürüklenen çırpınışları.
Xenia, Ohio’dan geçen kasırga tüm kasaba halkının dibe vurmasına sebep olmuştur. Sürüyle kedi öldüren, kızlarla birlikte olmak için sıraya giren, birbirlerini hırpalayan, uçucu maddeler ile kendilerinden geçen çocukları gösteren Gummo, rahatsızlığı normale dönüştürüyor.
Dante ve Randal iki kasiyerdir. Dante ufak bir marketi, Randal ise hemen yanında olan video kaset dükkanını idare etmeye çalışmaktadır. Dante; işi, kız arkadaşı ve diğer problemleri ile ilgili çözümlere filme konu olacak tek günlük zaman diliminde ulaşacaktır.
Çalışma hayatına yaklaşımımıza referans olması gereken Kevin Smith kültü, sistemle küçük hesaplaşmaların en basit ve etkileyici yol göstericisi.
Mickey ve Mallory yolculuklarına ve hayatlarına doğumlarından itibaren kendileri ile birlikte olan öldürme iç güdüsünün dışavurumu ile devam ederler. Arkalarında bir yığın ölü ve medyaya bolca malzeme bırakarak yol alırlar.
Şeytanla yapılan anlaşma, hayatlarına hareket katmaya çalışan aşık bir çift, öldürmesi gereken adamların peşinden savrulan tetikçiler.
Brooklyn’in Bedford-Stuyvesant, siyahilerin çoğunlukta olduğu mahallede yılın en sıcak gününde, nefret ve bağnazlığın alevlenip şiddete dönüşmesi öncesinde herşey oldukça olağandır.
Rutin ehliyet kontrolü sebebiyle çevirmeye takılan Randall Adams ve David Harris bir polis memurunun öldürülmesine sebep olacaklardır. Belgesel iki şüphelinin ve olay ile ilişkili diğer kişilerin röportajları ile konuyu irdelemektedir.
Derek arkadaşları ile birlikte küçük bir kasabada yaşayan insanların ortadan kaybolmalarının sebebini araştırmaktadır. Kısa zaman içerisinde kasabanın insan formuna yakın uzaylılar tarafından istila edidiğini ve insanların ise sadece uzaylıların yemeklerine dönüştüğünü fark ederler.
Bu filmin büyüklüğünü anlatmak için Lord Of The Rings’ten bahsetmeye gerek yok. Bad Taste; Peter Jackson’ın azmedip becerdiği, yazdığı, oynadığı, yönettiği, finanse ettiği şaheserdir. Yapımı 4 yıl süren film sadece hafta sonları çekilmiş, filmde Peter Jackson ve yakın arkadaşları rol almıştır.
Hapisaneden çıkan Henry, birkaç yıl önce tanıştığı arkadaşı Otis ile birlikte, Chicago’da yaşamaktadır. Başlarda Henry’nin cinayet dürtüsünden haberdar olmayan Otis, gerçekle defalarca yüzleşmek zorunda kalacaktır.
Grup isminin bulunmasından, sonu gelmeyen mübalağlara, grup elemanlarının ölüm hikayelerinden, ekipman saplantılarına, yaşanan menajer krizlerinden tüm headbanger ahmaklıklarına kadar hepsi için This is Spinal Tap.
Rock, metal, punk ve benzer alt türlerde yer alan grupların geçmişlerine biraz hakim olanların kesinlikle sayısız gönderme bulabileceği bir mockumentary.
New York’lu Willie, Macaristan’dan gelen kuzeni Eva’yı isteksizce evinde ağırlamak zorunda kalır. Bu ikliye Willie’nin arkadaşı Eddie, yığınla para ve bir çok yanlış anlaşılma dahil olucak ve tüm karakterler iletişim bozukluğu içerisine girecektir.
Henry Spencer; endüstriyel çöplüğün, kız arkadaşının, dar ve izbe sayılabilecek evlerin arasında sıkışıp kalmıştır. Bunlara ilave olarak yaratık olarak nitelendirilebilecek çocuğu her şeyi daha da kötüleştirecektir.
David Lynch'in daha ilk filminden izleyicisine kendisi ile ilgili birçok öngörüde bulunabilme imkanı sağlayan Eraserhead diğer filmleri gibi bir çok belirsizlik ve soru işareti ile birlikte geliyor.
Beş arkadaş büyükbabalarının mezarını ziyaret için çıktıkları yolda psikopat yamyam bir ailenin ev sahipliği yaptığı malikhaneye tek tek esir düşerler. Sonrası ise dehşet ortamından kaçmak için verilecek mücadeledir.
Exploitation, teen slasher alt türlerinin en yetenekli tetikleyicisi, korku türünü günümüze eviren film. Gore gibi görülmesine rağmen neredeyse çok az gore öğe barındırması ayrıca Leather Face karakterinin karmaşık yapısı filmin diğer öne çıkan noktaları.
Divine “yaşayan en pislik insan” ünvanına sahiptir. Bu ünvana ortak olmaya çalışan ve bunun için çocuklara uyuşturucu satıcılığından, tecavüzleri sonucunda doğan çocukların satılmasına kadar bir çok pis işe bulaşan Connie ve Raymond çifti Divine’ı daha da kötü olması için tetikleyecektir.
John Waters'ın galeyana getirecek şekilde biçimlendirilmiş, karakterleri, öyküsü ve çekim şekliyle izleyicinin baş belası olan filmi.
Yirmi beşinci yüzyılda, insanların isimler yerine atamalara sahip oldukları bir zaman, bir erkek, THX 1138 ve bir kadın, LUH 3417, katı kontrol edilen toplumlarına karşı isyan ediyor.