Kara Filmler (Film Noir) Listesi
0
Ziyaret
0
Film
0
Okuma süresi
Kaydedildi0
Benzer Listeler
Kara Filmler (Film Noir) Listesi
Kara Filmler (Film Noir) Nedir?
Kara Filmlerin (Film Noir) Kısa Tarihsel Gelişimi
Daha önce edebiyat, mimari, resim ve müzikte verilen “karanlık” eserler/akımlar sinemada tarihin en kaotik döneminde kara film ile kendine belirgin şekilde yer buldu.
2. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa’da Alman İsşgali 1941-1942[/caption]
Avrupa’da yaşananlar “insan” kavramının yıkımına sebep oldu. Yıllar boyu süren fişlemeler ve ırkçılık, sürgünler, konsantrasyon kampları, işgaller, toplu katliamlar, soykırım her türlü işkence ve ölüm şeklinin gerçekleşmesi tüm Avrupa’yı onlarca yıl karanlık içine gömdü. Nazilerin yaptığı toplu katliamlar dahil birçok şey kendileri tarafından deneysel ve araştırmasal bir tabana da oturtuluyordu. Kısa zamanda kıta Avrupası psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik açıdan laboratuvara döndü. Yaşananlar tüm sanat disiplinlerinde devrimsel değişikliklerin çağrısıydı. Avrupa’dan Amerika’ya göç edenler sadece sıradan insanlar değildi. Çok fazla fikir-bilim adamı ve sanatçı da Amerika’ya göç etti. Göç edenler sinemacılar Film Noir için önem arz ediyordu. Göç edenler arasında bulunan; Fritz Lang, Robert Siodmak, Billy Wilder, Otto Preminger, Michael Curtiz gibi yönetmenler zamanla kara film için en kritik isimler haline geldi.
Atom Bombası[/caption]
1945’te Amerika tarafından Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan iki atom bombası bu dönem “insan”ının yıkımını farklı bir boyuta taşıdı. “İnsan” ilk defa fiziki olarak neredeyse tamamen yok oldu. Atom bombasından geriye kalan yıkım, hibakushalar ve yokoluş sanatçılar dahil tüm insanlığı derin şekilde etkiledi ve dönüştürdü.
L’Atalante (1934)[/caption]
Fransız Şiirsel Gerçekçiliği ve İtalyan Yeni Gerçekçiliği akımlarında alt sınıfları konu alan filmler çekildi. Filmler alt sınıfların yoksulluk içerisinde hayatta kalma mücadelesine yer veriyordu. Filmler karanlık bir yapıda kurgulanıp genellikle mutsuz sonla bitirilirdi. Filmin ana kahramanı toplum içerisinden çıkartılır ve film süresince bu kahraman genellikle anti-kahraman niteliğine bürünürdü. Bahse konu iki akım için kritik karakteristik bu özellikler aynı şekilde Kara Filme taşındı.
Film Noir’i Tetikleyenler
20. yüzyılın ilk yarısı tüm dünya için tarihin en karanlık dönemine işaret ediyordu. Bu dönemde iki dünya savaşı, atom bombaları, tarihin en büyük ekonomik krizi, tüm dünyaya yayılan büyük göç dalgaları; sosyolojik, ekonomik politik unsurlar ve dolayısıyla her şeyin yeniden tanımlanmasına ve değişimine sebep oldu. Amerika okyanus ötesi olması sebebiyle yaşananlardan çok etkilenmiyormuş gibi görünse de neredeyse tüm krizlerin baş kahramanı aynı zamanda sığınılacak güvenli bir limanı niteliğindeydi. Nazi Almanyası’ndan kaçan başta Alman ve Fransız olmak üzere Avrupalı sinema yönetmenleri ve teknik ekipleri faşizmin, dünya savaşlarının, soykırımın tüm yükünü göç ettikleri Amerika’ya taşıdı. Amerika’da bu sorunlara ekonomik, sosyolojik ve politik sorunlar eklendi. Savaştan dönen Amerikan askerlerinin fizyolojik ve psikolojik durumu başlı başına bir sorundu. Savaşa giden askerlerin arkalarında bıraktıkları eşlerinin ekonomide aktif rol almaya başlaması kadının rolünün tamamen değiştirdi. Göçmenlerin statüsü ve sokakların kaotik durumu ise ortaya çıkan bu çağa özel sorunlardı. Sorunlu toplum yapısı kara filmin ortaya çıkması ve aynı zamanda izlenmesi için gerekli sinemacı ve izleyici kitlesinin ortaya çıkmasına sebep oldu.I ve II. Dünya Savaşları ve Büyük Buhran
20. yüzyılın başlarında yaşanan dünya savaşları; atom bombalarının kullanılması, soykırımlar, toplama kampları, göç gibi kritik olayları tetikledi. Bunlar sonucunda milyonlarca insan öldü, engelli kaldı veya psikolojik yıkıma maruz kaldı. İki dünya savaşı arasında 1929 yılında başlayan ve etkileri onlarca yıl sürecek Büyük Buhran ile mevcut ekonomik sistem çöktü. Birçok fabrika kapandı, işsizlik zirve yaptı, sektörler duraksadı.Nazi Almanyası (Avrupası)
[caption id="attachment_20029" align="alignnone" width="600"] 2. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa’da Alman İsşgali 1941-1942[/caption]
Avrupa’da yaşananlar “insan” kavramının yıkımına sebep oldu. Yıllar boyu süren fişlemeler ve ırkçılık, sürgünler, konsantrasyon kampları, işgaller, toplu katliamlar, soykırım her türlü işkence ve ölüm şeklinin gerçekleşmesi tüm Avrupa’yı onlarca yıl karanlık içine gömdü. Nazilerin yaptığı toplu katliamlar dahil birçok şey kendileri tarafından deneysel ve araştırmasal bir tabana da oturtuluyordu. Kısa zamanda kıta Avrupası psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik açıdan laboratuvara döndü. Yaşananlar tüm sanat disiplinlerinde devrimsel değişikliklerin çağrısıydı. Avrupa’dan Amerika’ya göç edenler sadece sıradan insanlar değildi. Çok fazla fikir-bilim adamı ve sanatçı da Amerika’ya göç etti. Göç edenler sinemacılar Film Noir için önem arz ediyordu. Göç edenler arasında bulunan; Fritz Lang, Robert Siodmak, Billy Wilder, Otto Preminger, Michael Curtiz gibi yönetmenler zamanla kara film için en kritik isimler haline geldi.
Atom Bombası
[caption id="attachment_20030" align="alignnone" width="600"] Atom Bombası[/caption]
1945’te Amerika tarafından Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan iki atom bombası bu dönem “insan”ının yıkımını farklı bir boyuta taşıdı. “İnsan” ilk defa fiziki olarak neredeyse tamamen yok oldu. Atom bombasından geriye kalan yıkım, hibakushalar ve yokoluş sanatçılar dahil tüm insanlığı derin şekilde etkiledi ve dönüştürdü.
Amerikan Kadınının Bağımsızlığı
Amerikan kadının savaşa giden erkeklerin ardından varlığını kendi başına sürdürmesi gerekti. Kadınlar savaş sırasında da askeri lojistik ihtiyaçların karşılanmasında sıklıkla görev aldı. Savaşlar sırasında Amerikan kadını; ekonomik bağımsızlığını elde etti, statü kazandı, daha cüretkar bazen ise daha maskülen şekilde giyindi, erkeklere ait olarak nitelendirilen otomobil ve sigara kullanımını arttırdı. Kadının yaşadığı bu rol değişikliği savaştan eve dönebilen erkeğin üzerinde baskı oluşturan bir başka etmendi.Sokak
Savaştan geri dönenler için kadınların değişimi dışında sokakların değişimi de şaşırtıcı oldu. Sokaklar savaşlardan kaçan ekonomik sıkıntı içerisindeki göçmenlerle doluydu. Göçmenler ucuz iş gücüydü ve örgütlüydü. Sokak savaşa ve ekonomik krize odaklanmış hükümetlerce gangsterlere, kartellere, mafya ve çetelere teslim edilmişti.Hays Yasası (Hays Code)
Amerikan sinemasında William Harrison Hays tarafından savunulmuş, Motion Picture Production Yasası’ndan (Hays Code olarak anılır) kaynaklanan sınırlandırmalar vardı. Bu yasa öncesi oldukça cüretkar olan Amerikan sineması yasa ardından gerekli anlatım yöntemlerini geliştiremediği için dar bir alana sıkıştı. Yasa kısaca, cinsellik, istismar, kötü karakter güzellemeleri veya yüceltmeleri, kötü alışkanlıklar, kötü eylemlere rehberlik edebilecek bilgilerin aktarılması gibi konulara sınırlandırmaları getirdi. Amerikan sinemasının sıkıştığı dar alandan Kara Filmin getirdiği yenilikçi yöntemler ile çıktı.Film Noir’ın Sanatsal Referansları
Alman Dışavurumculuğu
Amerika’dan göç eden yönetmenler yanlarında teknik ekiplerini ve yaklaşımlarını da Amerika’ya taşıdı. Alman Dışavurumculuğu’nun etkisi ile birlikte Kara Filmlerde ters ışık, yüksek kontrastlı aydınlatma, düşük düzeyde dolgu ışık, gölge, sette gerçek üstü tasarımlar görülmeye başlandı. Tekniğin değişimi, içerik ve anlatım yöntemini de doğrudan değiştirdi. Bu durum Hays Yasası altında baskılanmış Amerikan Sineması için önemli bir çıkış noktasıydı.Fransız Şiirsel Gerçekçiliği ve İtalyan Yeni Gerçekçiliği
[caption id="attachment_20033" align="alignnone" width="600"] L’Atalante (1934)[/caption]
Fransız Şiirsel Gerçekçiliği ve İtalyan Yeni Gerçekçiliği akımlarında alt sınıfları konu alan filmler çekildi. Filmler alt sınıfların yoksulluk içerisinde hayatta kalma mücadelesine yer veriyordu. Filmler karanlık bir yapıda kurgulanıp genellikle mutsuz sonla bitirilirdi. Filmin ana kahramanı toplum içerisinden çıkartılır ve film süresince bu kahraman genellikle anti-kahraman niteliğine bürünürdü. Bahse konu iki akım için kritik karakteristik bu özellikler aynı şekilde Kara Filme taşındı.
Kara Edebiyat (Noir Fiction)
Kara edebiyat “hardboiled” olarak adlandırılan bir başka roman türünden türetilmişti. Hardboiled romanlar deneyimli Amerikan dedektiflerini konu alan, bu dedektiflerin ana karakter olduğu, suçlunun ve suç işleme motivasyonunun biraz daha geride kaldığı romanlardı. Kara edebiyatla suçlu karakterin ana karakter olabilme opsiyonu (anti-kahraman), bununla birlikte suçlu karakter ve okur arasında etkileşimin artması; bozuk sistemin ve kötü sosyal çevrenin görünür hale gelmesi sağladı. Kara filmin öyküsel olarak en büyük alt yapısı kara edebiyattan çıkan romanlarda saklıydı. Çoğu erken dönem kara film, kara edebiyat romanlarının uyarlandı. Film Noir’ın yaratıcıları; Noir Fiction hikayeleri üzerine İtalyan Yeni Gerçekçiliği, Fransız Şiirsel Gerçekçiliği ve Alman Dışavurumculuğu’nun teknik ve karakteristiğini ekledi. Hays Yasası’nın da kısıtlamalarını dikkate alarak Amerikan sinemasında büyük çıkışa sebep olacak Film Noir’i oluşturdu.Kara Filmlerin (Film Noir) Karakteristik Yapısı
Kara filmler genel olarak 4 dönemsel kapsam altında karakterize edilebilir.
Double Indemnity (1944)[/caption]
1946 yılında Nino Frank, Alman işgali ve sansürlerinden kurtulmuş Fransa’da yaz döneminde gösterime girme şansı bulan The Maltese Falcon, Laura, Murder, My Sweet, Double Indemnity, The Woman in the Window gibi Amerikan filmleri için Kara Film nitelendirmesini yapacaktı. Film noir tanımlaması 30’larda bazı Fransız filmleri için yapılmış olsa da Amerikan filmleri için çok belirgin ve dar sınırlar içerisinde kalarak yapılan Nino Frank’in tanımlaması, Film Noir’ın sinema terminolojisi içerisine girmesini sağladı. Klasik Kara Filmin Karakteristik Özellikleri:
Nightcrawler (2014)[/caption]
Klasik noir’ın kalıpları değişen zamanın hem teknik hem sosyolojik, sosyopolitik, kültürel ve psikolojik gereksinimlerine uygun olarak farklılaştı. Renkli sinemanın gelişi ile birlikte gölge ve ışık oyunları yerine renk kullanımı duygu aktarımları için kullanılmaya başlandı. Karakterler klasik noir’ın karakteristiğinden uzaklaştı. Ve klasik noir’ın unsurlarına sayı olarak bir film içerisinde daha az rastlanmaya başlandı. Bu unsurlar ya tamamen filmden çıkartıldı yada dönemine uygun olarak başkaları ile değiştirildi.
Ghost in the Shell (1995)[/caption]
Neo noir’daki değişim future noir ile daha da fazlalaştı. Future noir’da anlatılmak istenen bir distopya olduğu için noir yaklaşımı korunarak geleceği konu alan filmler çekildi. Film Noir’in kuralları kalıcı şekilde yıkılmaya başlandı. Tüm dünyada özgürlükçü görüşlerin yaygınlaşması kara filmin sınırlarını olabildiğince genişletti.
- Klasik Kara Film (Classic Film Noir)
- Yeni Kara Film (Neo Noir)
- Gelecek Kara Film (Future Noir)
- Bilim Kurgu Kara Film (Sci-Fi Neo-Noir)
Klasik Kara Film (Classic Film Noir)
[caption id="attachment_20031" align="alignnone" width="600"] Double Indemnity (1944)[/caption]
1946 yılında Nino Frank, Alman işgali ve sansürlerinden kurtulmuş Fransa’da yaz döneminde gösterime girme şansı bulan The Maltese Falcon, Laura, Murder, My Sweet, Double Indemnity, The Woman in the Window gibi Amerikan filmleri için Kara Film nitelendirmesini yapacaktı. Film noir tanımlaması 30’larda bazı Fransız filmleri için yapılmış olsa da Amerikan filmleri için çok belirgin ve dar sınırlar içerisinde kalarak yapılan Nino Frank’in tanımlaması, Film Noir’ın sinema terminolojisi içerisine girmesini sağladı. Klasik Kara Filmin Karakteristik Özellikleri:
- Araştırmacı bir ana karakter (genellikle erkek ve dedektif)
- Suçlu (genellikle katil veya hırsız)
- Anti kahraman
- Kötü kadın (femme fatale niteliklerinde)
- Çalınan eşya veya paralar
- Bitik bir sosyolojik ortam
- İçki ve sigara tüketiminin çok fazla olması
- Karışık ve merak unsurunu en sona kadar açık etmeyen senaryo
- Kalp kırıklığı ve ayrılık barındıran sonlar
- Diyalogların bazen şiirsel olması bazen ise bulmacaya dönüşmesi
- Avrupalı göçmen bir yönetmen
- Çekimlerde set yerine gerçek ortam tercihi
- Karanlık ortamlar, düşük dolgu ışıkları, keskin gölgeler ve yansımalar
- Amerikan ucuz roman ve noir edebiyatı uyarlamaları
Yeni Kara Film (Neo Noir)
[caption id="attachment_20034" align="alignnone" width="598"] Nightcrawler (2014)[/caption]
Klasik noir’ın kalıpları değişen zamanın hem teknik hem sosyolojik, sosyopolitik, kültürel ve psikolojik gereksinimlerine uygun olarak farklılaştı. Renkli sinemanın gelişi ile birlikte gölge ve ışık oyunları yerine renk kullanımı duygu aktarımları için kullanılmaya başlandı. Karakterler klasik noir’ın karakteristiğinden uzaklaştı. Ve klasik noir’ın unsurlarına sayı olarak bir film içerisinde daha az rastlanmaya başlandı. Bu unsurlar ya tamamen filmden çıkartıldı yada dönemine uygun olarak başkaları ile değiştirildi.
Gelecek Kara Film (Future Noir)
[caption id="attachment_20032" align="alignnone" width="557"] Ghost in the Shell (1995)[/caption]
Neo noir’daki değişim future noir ile daha da fazlalaştı. Future noir’da anlatılmak istenen bir distopya olduğu için noir yaklaşımı korunarak geleceği konu alan filmler çekildi. Film Noir’in kuralları kalıcı şekilde yıkılmaya başlandı. Tüm dünyada özgürlükçü görüşlerin yaygınlaşması kara filmin sınırlarını olabildiğince genişletti.
