KültAlt

Yasaklı Filmler Listesi

Yasaklı Filmler Listesi

Makale 3dk okuma Liste 29 Film

281bin okuma


Erotik, korku, politik öğeleri veya rahatsız edici içerikleri sebebiyle Türkiye’de ve dünyada bir çok ülkede gösterimi yasaklanan Türk ve yabancı kült filmlerden oluşan liste.

Bahadır Mahmut

İlişkili Yazılar

Sayfa İçeriği


Yasaklı Film

Yasaklı filmler otoriteler yönlendirdiği sansür kurulları tarafından, bazen ahlaki değerlere aykırılığı bazen ise otoritelerin amaçlarına uygun olmaması sebebiyle izleyiciye ulaşması kısmen veya tamamen engellenmiş filmlerdir.

Bir filmin yasaklanması filmin popülaritesini, farklı izleyici grupları tarafından kabul görme şeklini, gelir gider dengesini ve anlatmak istediğinin izleyici tarafından anlaşılma şekline kadar birçok şeyi önemli ölçüde değiştirir.

Yasaklı Filmlerin Kısa Tarihsel Gelişimi

Sanat eserlerinin yasaklanması için farklı sebepler olabilir. Bir sanat eseri, insan hakları, hayvan hakları, etik ve toplumsal değerlere aykırı olduğu için yasaklanmış olabilir. Sanat eserlerinin kişilerde karşılık bulabilmesi için onlarla arasında irtibat kurması gerekir. Bu irtibat genellikle kişinin sanat eserine karşı empati, sempati, bağlılık, fanatiklik göstermesi olarak isimlendirilebilir. Sanat eserinin bu irtibatı kurabilmesi için sanat severin duygusal olarak hassasiyet gösterdiği noktalara dokunması gerekir. Bu noktalar eğer dönem ve bölgedeki otorite aleyhine ise sansür ve yasaklama mekanizması devreye girer. Eserlerin bir kısmı her zaman empati veya sempati değil bazen istismar ve provokasyon ile de etkin şekilde sanatsever ile irtibata geçmeyi dener, çoğu zaman başarılı olur. Bu agresif yöntemler eğer otoritenin aleyhine çalışıyorsa filmin yasaklama ve sansür ile karşılaşması muhtemeldir.

Birth-of-a-Nation-
Birth of a Nation (1915)

Sinemada yasaklama ve sansürün geçmişi sinema tarihi kadar eskidir. Amerika’da 1896 yılında filmlerin yaygınlaşması ile birlikte yasaklamalar da başladı. İlk yasaklanan filmler arasında Thomas Edison`un Kiss (1896) filmi yer aldı. Masum bir öpücük sahnesinden oluşan film dönemine göre müstehcen olarak değerlendirildi. 1907 yılına gelindiğinde Chicago’da ilk sansür yasası onaylandı. 1909 yılında The National Board of Review of Motion Pictures (NAACP) kuruldu. NAACP ve diğer kurumlar; D.W. Griffith’in iç savaş ve yeniden yapılanma hakkındaki filmi Birth of a Nation’ı (1915); Ohio, Massachusetts, Pennsylvania ve Colorado’da isyanları kışkırması gerekçesiyle protesto yoluna gitti. Birth of a Nation kısa zamanda Amerika’da en çok yasaklanan film haline geldi. Kadın hakları grupları, insan hakları örgütleri, Hristiyan ve Protestan kurumların çabalarıyla Amerika’da çekilen filmler aleyhinde yasaklama üzerine birçok kararın alınması sağlandı. 1930 yılında Motion Picture Production Code (Hays Code) olarak adlandırılan yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte günümüz sinemasının temellerini teşkil etmeye başlayacak birçok sınırlandırma devreye girdi. Hays yasasında öne çıkan yasaklamaların birkaç maddesi aşağıda bulunmaktadır.

  • Tutkulu öpüşme ve sevişme sahneleri
  • Kadınla erkeğin aynı yatakta gösterilmesi
  • Kötü karakter üzerine yapılacak olumlamalar, anti kahraman yaratılması veya kötü karaktere sempati oluşturacak içeriğe yer verilmesi
  • Öğretici olacak şekilde öldürme, dolandırma yöntemlerinin gösterilmesi
  • Peygamberler ve dinler ile ilgili olumsuz eleştiriler veya eleştiri anlamı oluşturabilecek düşüncelerin aktarılması
  • Çıplaklık, cinsel içerik
  • Eşcinsellik içerik
  • Kaba ve küfürlü sözler
  • Uyuşturucu kullanımının gösterilmesi
  • Vahşi veya gore sayılabilecek görüntülerin gösterilmesi

Otoritelerin filmleri yasaklama şekli sinemanın erken dönemlerinde, yasaklanması muhtemel içeriğe sahip olan filmlerin çekilmesini önlemek üzerine kurgulanmışken, sonraları filmlerin sahne/plan ölçeğinde kesilmesi yöntemi geliştirildi. İleriki dönemlerde yasak, çekilen filmlerin dağıtım kanallarının sınırlandırılmasına dönüştü. Sansür kuruluşları filmleri tamamen yasaklamak yerine onları önceden belirlenmiş ve yayınlanmış kriterlere göre derecelendirme yöntemine giderek filmlerin varlıklarını sürdürebilmeleri için (bazıları için yetersiz olan) gerekli alanı yarattı.

Emmanuelle-
Emmanuelle (1974)

Benzer sansür yasası ve sansür kurulları film üretiminin artış gösterdiği ve sinemanın yaygınlaştığı tüm ülkelerde zamanla oluştu. Gösterim, gişe, festival, izleyici kitlesi, anlatım yöntemleri vb. konularda globalleşen sinema için yasaklama yöntemleri de aynılaştı ve globalleşti. Cinsellik, erotizm, pornografi, şiddet, istismar unsurları içeren filmler genel olarak tüm ülkelerde yasaklı statüsüne taşındı. Etnik, siyasi, politik, askeri, sosyolojik içerikler barındıran filmlerin durumu ise sansür kurullarınca siyasi otoritelerin motivasyonlarına göre belirlendi. Örneğin otoriter rejimlerde sıklıkla yaşanan şekilde; yasaklı duruma düşmesi gereken ırkçılık barındıran bazı filmler otoritelerin propagandasına hizmet ettiği için yasaklanmazken muhalif görüşleri ait filmler, ahlaki açıdan sorun teşkil etmeseler dahi yasaklandı. Bu durum ahlaki değerleri, sosyolojik yapıyı, kültürel değerleri gözetmesi için görevlendirildiği düşünülen birçok sansür kurulunun meşrutiyeti üzerinde şüphe uyandırdı. 1960’lar ve sonrasında ekonomik refahın eskiye göre artması, özgürlükçü görüşlerin yaygınlaşması ve teknolojik gelişmeler gibi kritik önem arz eden değişimler yaşandı. Bu değişimler ile film çekim, dağıtım ve gösterim maliyetlerinin düşmesi, yasaklı statüsüne alınacak filmlerin sayısında artışa sebep oldu. Film yapımcıları ana akımda yasaklansa dahi filmlerinden gelir elde edebilecekleri farklı kanallara yöneldi. VHS, ev sinema sistemleri, gece yarısı sinemaları (midnight movies), grindhouse’lar, drive-in’ler, özel kapalı gösterimler bunlardan bazılarıydı.

Yol-
Yol (1982)

Tüm bu gelişmeler neredeyse tamamı yasaklı statüsünde olan bazı istismar türlerinin ortaya çıkıp gelişmesine, B filmlerin üretim adetlerinin artıp yaygınlaşmasına, sanat filmi olarak kategorize edilen filmlerin daha cüretkar içeriklere yer vermesine sebep oldu. Üretim adetlerinin artması ile yasaklı film statüsünde derecelendirilen filmlerin adedinde ve çeşitliliğinde de artış meydana geldi. 70’ler sonrasında sansür kurulları döneme uygun şekilde değerlendirmelerinde daha esnek davranmaya başladı. Sinemanın ilk 100 yılının ardından otoritelerin tetiklemesi ile alınan subjektif kararlar haricinde; sansür kurulları, film yapımcıları ve izleyicilerin sansürün kapsamı ile ilgili ortak bir kabulü oluştu.

Yasaklı Filmlerin Karakteristik Yapısı

Yasaklı film sınıflandırması kült film sınıflandırması gibi oldukça kapsayıcıdır. Yasaklı filmler; dönem, bölge, akım, tür, içerik ve yöntem üstüdür. Bu sebeple yasaklı filmler içerisinde Ortadoğu’da çekilmiş politik bir film ile Uzakdoğu’da çekilmiş gore sahneler barındıran bir filmi yan yana görmek mümkündür. Yasaklı filmlerin aynı kapsam altında toplanmasını sağlayan en önemli unsur yasakçı otoritelere bağlı olarak çalışan sansür kurullarıdır. Bu kurullar, otoritenin arzu ve endişelerine uygun hareket ederek sanatı, sektörü ve izleyiciyi yapay müdahaleler ile şekillendirmeye çalışır. Bir filmin yasaklanması filmin ilk olarak otorite, sansür kurulu ve yasaklar çerçevesinde değerlendirilmesine sebep olur. Yasaklı olma durumu filmin anlatmak istediklerinin önüne geçebilir, onları görünmez hale getirebilir veya anlatmak istediklerini gereğinden fazla ön plana çıkarabilir.

Önemli Yasaklı Film Yönetmenleri ve Sinemacıları

  • Tinto Brass
  • Gaspar Noé
  • Sam Raimi
  • Pier Paolo Pasolini
  • Tobe Hooper
  • John Waters
  • Ken Russell
  • Yılmaz Güney
  • Stanley Kubrick
  • Sergei Eisenstein
Yasaklı Filmler Listesi için yazının devamını okuyunuz.

En İyi Yasaklı Filmler

Yasaklı Filmler Listesi

Sıralama (listeleme, gösterim, IMDb puanı)
İlişkili Yazılar
Paylaş

Topluluk Yorum ve Film Önerileri

KültAlt topluluğuna katılarak yazıyı yorumlayabilir, yazar ve diğer okuyuculara ulaşması için film önerilerini bırakabilirsin.

0 Yorum
Satır içi geri bildirimler
Tüm yorumları gör
0 Yorum
Satır içi geri bildirimler
Tüm yorumları gör