Rahatsız Edici Filmler Listesi

Tüm filmler belirli ölçülerde rahatsız edicidir. Neredeyse tüm film izleme deneyimlerinin içerisinde de izleyicinin kontrollü şekilde rahatsız edilme durumu vardır.

Filmler rahatsız edicidir çünkü, öykü yapısı içerisinde yer alan her film doruk noktalarına çıkıp aşağı inerken izleyicisinde bir devinim yaratmaya çalışır. Film, ana karakter(ler)i arzu nesnesine ulaşmak için çelişki ve mücadele içerisine sokarken aslında dolaylı olarak karakter ile empati kurmuş olan izleyiciyi de sıkıntılı bir pozisyona sokar, kontrollü şekilde rahatsız eder.

Öykü yapısı içerisinde yer almamak da rahatsız etmemek için çözüm değildir. İzleyicinin benliğine işlemiş anlatım-anlama şekli olan “öykü yapısı” ortada olmayacağı için izleyici, filmin yaratıcısının aksak ve aykırı evrenine girmiş olur. Bu kurallarını bilmediğiniz bir oyunu oynamaya oturmak gibidir.

Extreme Sinema – Aşırı Sinema Nedir?

Rahatsız edici filmler / aşırı filmler aslında tam olarak extreme sinema (aşırı sinema) örnekleridir. Extreme sinema türler üstü olarak nitelendilebilecek bir kavramdır. Her tür ve akım içerisindeki film bu kapsama girebilir. Ortak özellikleri kendi zamanlarında kabul görmelerini zorlaştıracak seviyede, aşırılık içermeldir. Bu aşırılık; cinsellik, ahlaki veya kült haline gelmiş görüşlere karşı gelme, seks, şiddet, işkence, iğrendici içerik, istismar ve bunların kombinasyonları ile ortaya çıkartılır.

Sinemada İlk Aşırılıklar, İlk Rahatsız Edici ve Aşırı Filmler

19.yy sonu 20.yy başında sinema kendisi başlı başına bir extreme durumdur. 2. boyutta 3 boyutlu nesnelerin mekan ve zamandan kopartılmış hareketleri.

İlk rahatsız edici filmler olarak seyircinin görsel olarak bir şekilde karşı karşıya kalmak istemediği durumları içeren filmler gösterilebilir. Örneğin ilk filmlerden biri olarak nitelendirilen ve izleyicilerinin sinema perdesinden içeri bir trenin içeri gireceğini düşünerek sağa sola kaçışmaya başladıkları “The Arrival of a Train” muhtemelen o tarihe kadar yaşanan en sıra dışı deneyimi izleyicilerine yaşatmıştır.

The Arrival of a Train (L’arrivée d’un train à La Ciotat) (1896) – Auguste Lumière, Louis Lumière

Veya izleyiciler tarafından ahlaksızlık olarak yorumlanan, ilk öpüşme sahnesini içeren “The Kiss”, sinemadaki ilk cinsel aşırılık olarak yorumlanabilir.

The Kiss (1896) – William Heise

Zaman içerisinde genel izleyici kitlesi perdedeki trenlerden veya masum öpüşme sahnelerinden rahatsız olmamaya başladıkça daha doğrusu sinemanın gösterme kabiliyetine alıştıkça film yaratıcıları daha fazla aşırılık ile rahatsız etme kanalını zorlamaya başladılar. Böylece aşırılıklarıyla izleyiciyi rahatsız etme üzerine kurulu Extreme sinema ortaya çıkar.

Extreme Sinema Filmleri

Extreme bir filmin karşısına, filmin rahatsız edici olduğu bilinciyle oturmak, izleyici için sıradanlaşmış örnekler ile karşılaşılmayacaksa; insanın kendi içindeki genellikle karanlıkta bekleyen “insan kavramı” ile yüzleşmesine sebep olur. Extreme filmler her verimli öğrenme sürecinin vazgeçilmezi rahatsızlık duygusu ile birlikte izleyiciyi -eğer istekliyse- yığınla konuda değişime sürükleyebilir. Değişme isteği olmayan izleyiciler için ise bu filmler önemsizdir. Sansürlenmeli, yasaklanmalı, kopyaları yakılmalıdır. Extreme sinemayı daha iyi anlamının yolu istismar sinemasını anlamaktan geçer. Çünkü extreme sinema büyük ölçüde istismar sinemasından oluşur.

İstismar Sineması

Seyirciyi aşırılıklar ile uyararak rahatsız etme ve filmin ana dinamiğine istismar ile rahatsız etme eylemini koyma istismar sinemasının temelini teşkil eder. İlk istismar filmleri olarak gösterilebilecek 1930 ve 1940’ların Uyarıcı Filmleri (1930s and 1940s Cautionary Films) aynı zamanda extreme sinemanın da tür kapsamında verildiği ilk örneklerdir. 1930 ve 1940’ların Uyarıcı Filmlerinde amaç dönemin gençlerini, kötü alışkanlıklardan, uygun olmayan cinsel birlikteliklerden ve benzeri tehlikelerden korumaktır. Bu filmlerde gençlerin yapamamaları gerekenleri yapmaları sonucunda düştükleri kötü durumlar gösterilir ve altı belirgin şekilde çizilir. Filmler tamamen bir vaaza döner.

Diğer istismar türlerine bakıldığında ise her biri belirli şekillerde extreme sinema içerisine girmektedir.

Yasaklı Filmler, Kült Filmler İle İlişki

Extreme sinema ve rahatsız edici film kavramı özellikle 20. yüzyılın son 30 yılında kendisine belirgin şekilde yer edinmiştir. Bu filmlerin ilk çekildiği dönemlerdeki izleyici kitlelerine bakıldığında filmlerin takibi ve beklentisi içerisinde izleyici kitlesinden bahsetmek bir yana beğenerek izleyen izleyicilerin dahi yok denecek kadar az olduğu görülür.

İlk extreme filmler çekildikleri dönemlerde, benzerlerinin şimdiki gibi kabul görmelerinin aksine geniş kitleler tarafından linç altında bırakılmış, eleştirmelerin hedefine/protestosuna maruz kalmış ve yayınlanma hakları ellerinden alınmıştır.

Son yüzyılda sosyolojik yapıdan, ekonomik koşullara, muhafazakarlıktan aile yapısına neredeyse her şey gelişen bilgi toplumum ile değişince extreme sinema kendisine fazlaca yer bulabilmiştir.

• Tüm görsel kayıt ekipmanları ile 2 dünya savaşı yaşayan insanlık için aşırılığın kısmen normalleşmesi
• 2. Dünya savaşı ve getirdiği ekonomik bunalımlardan sıyrılmaya başlayan izleyici kitlesi,
• Büyük yönetmenlerin (örneğin; Kubrick, Pasolini) ustalık dönemlerinde çektikleri rahatsız edici filmler ve bazı iyi yönetmenlerin kariyerlerini doğrudan bu tip üzerine inşa etmeleri (örneğin, Haneke, Cronenberg)
• Büyük yönemenlerin de yasaklı hale gelmeleri
• Film çekim ve yayınlama ekipmanlarının ve seçeneklerinin ulaşılabilir olması (8mm, video kaset dönemi) ve pazarın genişlemesi sebebiyle bağımsızlığını daha fazla ivme kazanması,
• Rahatsızlık edicilikte, üst seviyede örneklerin ortaya çıkması (örneğin; Pink Flamingos, The Last House on the Left)
• Sınırları genişleyen sansür
• Kısır kalan öykücü veya yönetmenler için üretim sürecini tetiklemesi,
• İzleyicide anlam oluşturmak için yeni bir yöntem olarak kabul görmesi (dehşete kapılma, sansasyon, haz, kabul görme, yoksunluk hissi, utanç ve benzeri bir çoğu).

Yukarıdaki sebepler bize bir çok extreme film kazandırmıştır. Bu filmlerden bir kısmı yasaklanmaları bir kısmı ise kült statüsünde yer almaları sebebiyle büyük bilinirliğe kavuşmuştur. Bilinirliğe ulaşmak için extreme sinemanın kabul görür ve görece kolay bir yol olması bu türün örneklerini hızlı şekilde arttırmaktadır.